تسمه تایم خودرو و نحوه عملکرد آن

سوپاپ ها در موتور های درون سوز برای مکش سوخت و آتش و برون دهی دود به کار می رود. مدت زمان بندی باز و بسته شدن این سوپاپ ها بر روی راندمان موتور تاثیر زیادی دارد. تسمه تایم که یکی از مهم ترین قطعات خودرو است وظیفه تنظیم این زمان بندی را دارد. در گذشته به جای تسمه تایم خودرو از زنجیر تایم استفاده می شد اما رفته رفته برای جلوگیری از معایبی مانند سر و صدای کمتر، عدم نیاز به روغن کاری، سادگی در استفاده و هزینه کمتر شرکت های خودرو سازی از تسمه به جای زنجیر استفاده کردند. بزرگترین حسن تسمه تایم نسبت به زنجیر کم صدا بودن آن است به طوری که در موتورهایی که از زنجیر تایم بهره می برند صدای به مراتب زیاد تری تولید می شود.

نحوه عملکرد تسمه تایم خودرو:

در موتور های درون سوز میل لنگ ها به وسیله تسمه تایم به میل بادامک متصل می شود، از این طریق باز و بسته شدن به نوبت دریچه سوپاپ ها کنترل می شود. همزمانی چرخش میل بادامک و میل لنگ توسط دندانه های روی تسمه تایم انجام می پذرید. در برخی طراحی های جدید تر، تسمه تایم علاوه بر کاربرد های ذکر شده، باعث به حرکت در آمدن برخی اجزا دیگر موتور مانند پمپ آب و یا پمپ روغن میشود.

چه موقعی زمان عوض کردن تسمه تایم خودرو فرا می رسد:

در دفترچه راهنمای هر خودرو میزان حدودی کارکرد مفید تسمه تایم و زمان تعویض آن ذکر می شود. اما معمولا قبل از به پایان رسیدن عمر تسمه تایم کاربر خودرو موظف به تعویض آن است چرا که در صورت پارگی باعث آسیب به قطعات موتور و ایجاد هزینه های تعمیر زیاد برای راننده می شود. در داخل موتور پیستون ها و سوپاپ ها وجود دارند با زمان بندی آنها توسط میل لنگ از برخورد آنها با یکدیگر جلوگیری به عمل می آید. در صورت پارگی تسمه تایم و بهم ریختن این زمان بندی این قطعات با یکدیگر برخورد می کنند و کمترین خرابی پیش آمده کج شدن سوپاپ ها می باشد. اما اگر دور موتور خودرو بالا باشد ممکن است سیلند رها آسیب دیده و هزینه تعمیرموتور بسیار بالاتر خواهد بود گرچه در برخی خودرو های قدیمی تر به دلیل کوتاه بودن شاتون و نرسیدن به سوپاپ ها موتور خاموش می شد و مانند موتور های امروزی سوپاپ ها آسیب نمی دید.

دو نکته مهم در تعویض تسمه تایم خودرو یکی توجه به زمان کارکرد تسمه و مهم تر کارکرد خودرو می باشد. معمولا پیشنهاد می شود که پس از طی مسافت 60000 کیلومتر تسمه تایم عوض شود اما در صورتی که خودرو کارکردی ندارد تسمه تایم به دلیل جنس لاستیکی باید در حدود هر 3 سال تعویض گردد.

جدول پیشنهادی تعویض تسمه تایم برای برخی خودرو های رایج:

نوع خودرو	مسافت پیشنهادی برای تعویض تسمه تایم
تندر 90	40 هزار کیلومتر
مگان	60 هزار کیلومتر
ریو	65 هزار کیلومتر
زانتیا	65 هزار کیلومتر
پژو 405 و پارس	70 هزار کیلومتر
پراید	100 هزار کیلومتر

 

 

کیت تایم و قطعات درگیر با تسمه تایم خودرو:

در موتور معمولا قطعات دیگری در ارتباط با تسمه تایم قراردارند که معمولا خرابی در آنها نیز تاثیری مشابه با خرابی تسمه تایم را بر روی موتور می گذارند. یکی از این قطعات تسمه دینام است که عمری در حدود 20000 کیلومتر دارد و عدم توجه به آن باعث پارگی آن می شود. برخی موارد تکه های تسمه دینام پاره شده به داخل محفظه تایمینگ وارد شده و باعث پارگی تسمه تایم می شود.

بلبرینگ تایم طول عمر به مراتب بیشتری و در حدود 100000 کیلومتر دارد اما با توجه به اینکه در کارکرد های بالا با افت کیفیت مواجه می شود بهتر است این قطعه با تسمه تایم تعویض شود چرا که خرابی آن نیزبرای موتور بسیار آسیب زاست. به دلیل صرفه جویی در زمان خرید و زمان تعویض و همچنین کاهش دستمزد تعویض،توسط برخی فروشندگان  تسمه تایم به همراه یک بلبرینگ شیاری و یک بلبرینگ تسمه سفت کن عرضه می شود که به این مجموعه کیت تایم گفته می شود.

نحوه بررسی تسمه تایم خودرو:

برای بررسی تسمه تایم به ظاهر آن دقت کنید، تسمه تایم های خراب و فرسوده در بسیاری از قسمت هایشان ترک و پارگی مشاهده می شود و در موارد حاد تر دندانه هایشان از بین می رود. هم چنین با اگر با انگشتان خود تسمه را در سر جایش فشار دادید و مشاهده کردید بیش از مقدار 2 الی 3 میلی متر جابجا شد، تسمه تایم شل شده است که حاکی از فرسودگی آن می باشد.

دلایل اصلی خرابی تسمه تایم خودرو:

جنس بد تسمه:

اصلی ترین دلیل خرابی زودرس تسمه تایم به خاطر جنس نامرغوب تسمه می باشد. به دلیل اینکه هزینه خرابی تسمه تایم بسیار بالاست برای جلوگیری از این هزینه ها از خرید جنس های ارزان بی کیفیت خوددداری کنید.

خرابی سفت کن تسمه تایم:

خرابی این قطعه به دلیل جام کردن آن اتفاق می افتد که باعث شل شدن تسمه و رد کردن آن می شود، این خرابی معادل پارگی تسمه است.در موارد حاد تر به دلیل اصطکاک تسمه با قطعه خراب، تسمه پاره می شود.

خرابی واتر پمپ:

در برخی موارد خرابی واتر پمپ باعث جام کردن آن می شود که خرابی و پارگی تسمه تایم را به همراه دارد. بهتر است در هنگام تعویض تسمه تایم قطعات درگیر با آن را بررسی کرد تا در صورت نیاز تعویض گردند.

فشار بیش از حد به موتور:

با گاز دادن و وارد آوردن فشار مضاعف به موتور باعث پارگی تسمه تایم کارکرده و کاهش عمر مفید آن می شویم.

تعویض نادرست:

اگر تکنسین تعویض تسمه به اندازه کافی ماهر نباشد و آن را نادرست نصب کند باعث به اصطلاح رد کردن تسمه تایم می شود و این قطعه زود پاره می شود.

نشانه های خرابی تسمه تایم خودرو:

تغییر در صدای خودرو:

خوردگی روی دندانه های تسمه باعث چرخش بد آن و درنتیجه تولید صدای غیر عادی در خودرو می شود.

دود کردن غیر عادی خودرو:

با پارگی تسمه و وارد آمدن فشار زیاد به موتور و اختلال در ترکیبات احتراقی موتور، از اگزوز دود مشاهده می شود که ممکن است به دلیل خرابی تسمه تایم باشد.

مشکل در استارت خودرو:

از این رو که تسمه تایم وظیفه تنظیم حرکت میل سوپاپ را دارد خرابیش باعث رد کردن آن و مشکل در استارت می شود.

کاهش شتاب خودرو:

استهلاک و خرابی در تسمه باعث افت راندمان موتور و در نتیجه کاهش شتاب موتور می شود.

نشت روغن از جلوی موتور:

مواد تشکیل دهنده تسمه، با مجاورت روغن از بین می روند و زودتر فرسوده می شوند.در صورت مشاهده روغن در مجاورت کاور تسمه حتما از سلامت آن اطمینان حاصل کنید.

تغییرات غیر عادی دور موتور:

در صورت شل بودن یا خرابی دندانه های تسمه تایم در جای خود می لغزد که باعث افت یا بیش از حد بودن دور موتور می شود.

در صورت مشاهده موارد بالا از ادامه دادن مسیر خودداری کنید و حتما برای رفع ایراد به تعمیرگاه مجرب مراجعه نمایید.

 

در هنگام خرید تسمه تایم خودرو به چه مواردی باید توجه کنیم:

خدمات پس از فروش:

کمتر قطعه ای در زمان خرید دارای گارانتی و مخصوصا ضمانت معتبر می باشند. حتی با داشتن ضمانت اکثر شرکت های سازنده هزینه تعویض و اجرت مجدد تعمیرگاه را متقبل نمی شوند. پس اگر قطعه ی خریداری شده دارای موارد بالا و پوشش هزینه های تعویض در صورت وقوع مشکلات احتمالی، بود نشان از مرغوبیت آن کالاست.

بسته بندی:

بسته بندی برند های معتبر در داخل کارتن از وارد آمدن آسیب به قطعه جلوگیری میکنند و هم چنین رنگ و ظاهر بسته بندی و هم چنین کیفیت چاپ و جنس آن احتمال جعل برند را کمی کمتر می کنند.

خرید از فروشگاه معتبر:

از آنجایی که شرکت های بسیاری اقدام به تولید و یا جعل محصولات با برندها و بسته بندی های مشخص میکنند و در برخی موارد به حدی تشخیص آن سخت است که حتی تعمیر کار هم متوجه آن نمی شود، باید از فروشگاه های معتبر و مطمئن خرید کنید.